vasilis73

Πενθίλη, πόλις Λέσβου-Θρύλος και Ιστορία.

Ο Γερμανός Σ. Πλένιος και ο Βασίλειος Βρανιάδης ανεβάζουν την αρχή της Πενθίλης στους χρόνους της Αιολικής μεταναστεύσεως (περί τα 1100) προ Χριστού), ως κτίστη δε αυτής αναφέρουν τον Πενθίλον, (υιό του Ορέστη και εγγονό του Αγαμέμνονος) ο οποίος ξεκίνησε από την Πελοπόννησο και γενόμενος αρχηγός πολλών Αιολέων και Βοιωτών, μέσω της Θεσσαλίας, Μακεδονίας και Θράκης έφθασε στη Λέσβο και τα βορειοδυτικά παράλια της Μικράς Ασίας από τον Ελλήσποντο έως τον κόλπο της Σμύρνης, όπου και εγκατασταθεί. Η περιοχή αυτή ονομάστηκε Αιολίς. Φυσικό λοιπόν ήταν κατά την εποχή εκείνην, να κτισθεί και η Πενθίλη από τον Πενθίλον.

Επειδή όμως δεν είναι ιστορικώς βέβαιο, εάν ο Πενθίλος έφθασε στη Λέσβο, ή πέθανε στο δρόμο προς τη Θράκη, (τότε δε την Αιολική αυτή αποικία οδήγησε εις την Αιολίδα ο Πενθιλίδης Γρας), πιθανόν να κτίσθηκε αργότερα από τους Διαδόχους του Πενθίλου, οι οποίοι βασιλεύσαν εις την Μυτιλήνη έως τα 659 προ Χριστού, ονομαζόμενοι Πενθιλίδαι. Το οικογενειακό αυτό όνομα σημαίνει, ότι ο Πενθίλος υπήρξε το κυριότερο πρόσωπο της αποικίας, και ο νους, ο οποίος κατέστρωσε το σχέδιό της.
Ίσως οι Πενθιλίδαι ηγεμόνες, οι εδρεύοντες στη Μυτιλήνη, πήγαιναν στην τοποθεσία της γιαωνα παραθερίζουν και κυνηγούν θηράματα, ίσως έβοσκαν εκεί τα αιγοπρόβατα τους, ίσως εκεί είχαν και τα μελίσσια τους, και έκτισαν εξοχικές οικίας για τον εαυτό τους, και καλύβες για τους βοσκούς, φύλακες και υπηρέτες, και δημιούργησαν με τον καιρό προς όφελος τους ένα συνοικισμό, τον όποιο ονόμασαν Πενθίλη εις μνήμην του αρχηγού της οικογένειας των Πενθιλιδών.
Και επειδή η βασιλική οικογένεια των Πενθιλιδών κατελύθη εις τα 659 προ Χριστού με τον φόνο του τελευταίου Πενθιλίδου ηγεμόνος διότι είχε γίνει τυραννική, πιθανόν να κτίσθηκε κατά την κατάλυση αυτής της δυναστείας. Ίσως οι διασωθέντες συγγενείς αυτών, αποφεύγοντας την οργή του εξοργισμένου λάου της Μυτιλήνης να κρύφθηκαν εις την δασωμένη περιοχή της ανυπάρκτου Πενθίλης και να έκτισαν εκεί συνοικισμό, τον οποίον ονόμασαν Πενθίλη, διότι το όνομα αυτό τους υπενθύμιζε και τον αρχηγό της οικογένειας των Πενθιλιδών. Οι υποθέσεις αυτές επιτρέπονται, διότι η Πενθίλη ως πόλις Λέσβου αναφέρεται εις το Λεξικό του Στεφάνου Βυζαντίου τον έκτο μετά Χριστό αιώνα.
Ο Αγάθων ο Εφέσιος
Και τα γυρίσματα του χρόνου μας φέρνουν στα τέλη του 8ου μ.Χ. αιώνα, περίοδος εικονομαχιών. Στην Κωνσταντινούπολη ο εικονόφιλος ιερέας του παρεκκλησίου των ανακτόρων Αγάθων ο Εφέσιος πέφτει στη δυσμένεια του αυτοκράτορα Λέοντος του Α΄ και αυτοεξορίζεται στα Ιεροσόλυμα. Όταν έφευγε από την Ιερουσαλήμ πήρε μαζί του τέσσερα ιερά κειμήλια μεγάλης αξίας, τα οποία έκρυψε μέσα εις τας αποσκευές του. Το πλοίο τον έβγαλε το καλοκαίρι τού 803 εις το εσωτερικό τού κόλπου της Γέρας προς το Ντίπι, το οποίο ήταν τόπος σχεδόν ερημικός. Από εκεί προχώρησε παράλληλα εις τον Ευεργέτουλα ποταμό για να ανέβει στις πηγές του και εκεί σε κανένα κρυφό μέρος να εφησυχάσει. Όταν ήλθε εις τον Άγιο Δημήτριο προτίμησε τον χείμαρρο τής Περασιάς, παράλληλα εις τον οποίον από το μέρος πού ευρίσκεται το Καστέλι ανέβαινε ο δρόμος της Πύρρας που πήγαινε εις την Πενθίλη. Όταν έφθασε εις το πηγαδάκι τής Καρυάς τής Ανυπάρκτου τότε Αγιάσου, επί τού οποίου σήμερα υπάρχει το παρεκκλήσι της Ζωοδόχου Πηγής, σταμάτησε. Αφού έσβησε την δίψα του με το νερό τού πηγαδιού και δροσισθεί με την υγρά ατμόσφαιρα τού λαγκαδιού Απέσου Καρυάς Περασιάς, έριξε μία ματιά ολόγυρα3 Η τοποθεσία τού έκαμε εντύπωση. Βρισκόταν στο βάθος μιας πτυχής ενός εκτεταμένου δάσους και είχε πλούσιες πρασινάδες διαφόρων αποχρώσεων. Ήταν σύνδενδρος, παχύσκιος και σκοτεινή. Την κάλυπταν πλάτανοι πανύψηλοι, πρίνοι δενδρώδεις συμφυόμενοι, «κουκουλάδες» δένδρων συνδεδεμένων μεταξύ των με τις κληματαριές τής αγράμπελης, διάφορα άλλα δένδρα των δασών και πεύκοι αναρίθμητοι, διότι ο πευκώνας τού Καστέλι και τού Σπήλιου ήταν συνεχόμενος με τον τής Καλαθούς και τού Σανατορίου. Τού φάνηκε ότι η τοποθεσία αυτή ήταν κατάλληλος δια μεταρρύθμιση, ικανή να επιδράσει επί τού ανθρώπου ψυχικώς, να τον κάμει να περισυλλέξει τον εαυτό του εσωτερικώς, να ανακάμψει την ψυχή του και το πνεύμα, και να φέρει αυτά εις άμεσο επαφή προς το Θεό.
ΘΡΥΛΟΣ και ΙΣΤΟΡΙΑ τής ΑΓΙΑΣΟΥ τής Νήσου Λέσβο

Σύμφωνα με την κρατούσα σήμερα άποψη, το όνομα του χωριού προέρχεται από την επιγραφή της εικόνας της Παναγίας που έφερε ο Αγάθωνας από τα Ιεροσόλυμα, «ΜΗΤΗΡ ΘΕΟΥ ΑΓΙΑ ΣΙΩΝ». Αγία Σιών η εικόνα, Αγία Σιών το μοναστήρι. Οι πιστοί που θα πήγαιναν για προσκύνημα έλεγαν: «Πάμε στην Αγία Σιών» ή «πάμε στην ΑγιάΣων» και η αιτιατική «Αγιάσον» έγινε και ονομαστική «Αγιάσος».

Από τον 16ο αιώνα άρχισαν να συρρέουν στην Αγιάσο οι κάτοικοι των γύρω μικρών κοινοτήτων, οι οποίοι εγκαταστάθηκαν σε ξεχωριστές συνοικίες, ανάλογα με την προέλευσή τους. Η μετεγκατάσταση αυτή κορυφώθηκε τον 18ο αιώνα, όταν η Αγιάσος εξασφάλισε με σουλτανικό φιρμάνι την απαλλαγή των κατοίκων της από την καταβολή φόρων.
Η Αγιάσος αναδείχτηκε σε μεγάλο βιοτεχνικό – αγροτικό κέντρο και παρουσίασε σημαντική πληθυσμιακή ανάπτυξη. Ο πληθυσμός της υπολογίζεται ότι έφτασε τους 7.000 κατοίκους τη δεκαετία του 1910. Από το 18ο και κυρίως τον 19ο αιώνα η αγροτική παραγωγή και η παράγωγη βιοτεχνία – βιομηχανία (ελαιοτριβεία), καθώς και η παραγωγή άλλων αγροτικών (κάστανα, οπωρικά, φρούτα) και βιοτεχνικών προϊόντων (αγροτικά εργαλεία, κεραμικά σκεύη), συνέβαλαν στην μεγάλη οικονομική ακμή του οικισμού και στην εμπλοκή του στα ευρύτερα εμπορικά δίκτυα της Λέσβου με την απέναντι Μικρασιατική ακτή (Σμύρνη, Αϊβαλί), την Κωνσταντινούπολη και τις ελληνικές παροικίες στη Μαύρη Θάλασσα.
Το καρναβάλι της Αγιάσου ξεχωρίζει όμως κι απ’ όλες τις πανελλήνιες εκδηλώσεις για την ιδιομορφία του, την καυστική και σπιρτόζικη έμμετρη (σε ιαμβικό δεκαπεντασύλλαβο) σάτιρα που την εκφράζουν με το ντόπιο γλωσσικό ιδίωμα οι λαϊκοί ποιητές.
Το κτιριακό συγκρότημα του παλιού δημοτικού ελαιοτριβείου που βρίσκεται στη θέση «Καμπούδι» χαρακτηρίσθηκε ως διατηρητέο, γιατί πρόκειται για συγκρότημα κτιρίων που διαθέτει πολύ αξιόλογα χαρακτηριστικά παραδοσιακά αρχιτεκτονικά και μορφολογικά στοιχεία που θα πρέπει να διατηρηθούν γιατί αποτελούν τυπικά δείγματα τόσο της βιομηχανικής αρχιτεκτονικής όσο και της παραδοσιακής αρχιτεκτονικής της περιοχής.
Οι κάτοικοί του, άνθρωποι «ιδιαίτεροι», που διακρίνονται κυρίως για την οξύνοια, την εργατικότητα , την έντονη πνευματικότητα, μα και για το μόνιμα καλοπροαίρετο περιπαιχτικό τους ύφος, εκπέμπουν φως και γίνονται μεταγωγοί ψυχικής καλλιέργειας σε όλους με όσους συναναστρέφονται. 
Η Αγιάσος είναι ένα από τα πιο γραφικά χωριά της Λέσβου δρόμοι στενοί, γραφικοί, ανηφορικοί, σας γυρίζουν πραγματικά σε μια άλλη εποχή. Σπίτια απλά, αλλά ταυτόχρονα εντυπωσιακά, με ξύλινα μπαλκόνια και γλάστρες με κάθε λογής λουλούδια.